Yeni bir şirket kurdunuz, ilk sermaye ödemelerini yaptınız ve belki de KOSGEB, hibe veya ilk yatırım fonlarını şirket banka hesabında tutuyorsunuz. Ya da ankara şirket kuruluşu sürecinizi tamamladınız ve operasyonel nakit fazlanız var. Banka hesabınızda duran bu nakit, size dönem sonunda faiz geliri getiriyor. Peki, bu faiz gelirleri, şirketinizin Katma Değer Vergisi (KDV) beyannamesini nasıl etkiliyor? Faaliyet konunuz ne olursa olsun, bu basit görünen ancak kritik vergi detayı, finansal tablolarınızı ve vergi yükünüzü doğrudan etkiler.
Bu içerik, özellikle ankara muhasebe süreçlerini yöneten, e-ticaret operasyonu yürüten ve finansal hareketleri olan her mükellefin mutlaka bilmesi gereken, yasal dayanağı olan ancak sıkça göz ardı edilen bir konuyu aydınlatıyor.
Banka Faiz Geliri Vergi Boyutu
Bankaların, şirket hesabınızda tuttuğunuz nakit karşılığında size ödediği faizler, şirketiniz için bir gelir kalemidir ve bu gelir, üç farklı vergi türünü ilgilendirir:
1. Katma Değer Vergisi (KDV) Durumu: İstisna
Türk Vergi Sistemi’nde finansal işlemler, özel bir düzenlemeye tabidir.
-
Yasal Dayanak: Katma Değer Vergisi Kanunu (KDVK) Madde 17/4-g.
-
Durum: Kanun, bankacılık ve sigortacılık işlemleri ile ilgili her türlü muamele ve hizmetleri KDV’den istisna tutmuştur. Şirketinizin bankadan elde ettiği mevduat faiz gelirleri de bu kapsamda değerlendirilir.
-
Sonuç: Banka tarafından size ödenen faiz geliri için KDV hesaplanmaz ve siz bu geliri KDV Beyannamesinde beyan ederken “Tam İstisna” veya “Kısmi İstisna” bölümlerinde göstermezsiniz. Bu, KDV ile doğrudan ilgili değildir
2. Gelir/Kurumlar Vergisi Durumu: Gelir Kalemi
Faiz geliriniz, şirketinizin ticari kazancının bir parçasıdır.
-
Şirketler İçin (Kurumlar Vergisi Mükellefleri): Banka faiz gelirleri, şirketinizin 642 Faiz Gelirleri hesabında izlenir ve dönem sonunda diğer tüm gelirlerinizle toplanarak Kurumlar Vergisi matrahına dâhil edilir.
-
Şahıs İşletmeleri İçin (Gelir Vergisi Mükellefleri): Bu gelir, ticari kazanca eklenir ve Gelir Vergisi matrahınızı artırır.
3. Banka Tarafından Kesilen Vergi: Stopaj (Gelir/Kurumlar Vergisinden Peşin Ödeme)
Bankalar, size faiz ödemesi yapmadan önce, bu gelir üzerinden Gelir/Kurumlar Vergisi’ne mahsuben bir kesinti (Stopaj) yaparlar.
-
Kesinti Oranı: Bu oran, faiz türüne ve güncel ekonomik duruma göre Cumhurbaşkanlığı Kararı ile değişir. (Örn: TL mevduat faizlerinde %5, %7.5 gibi oranlar uygulanabilir.)
-
Muhasebe Kaydı: Şirketiniz, bankanın kestiği bu stopajı 193 Peşin Ödenen Vergi ve Fonlar hesabına kaydeder. Yıl sonunda beyanname verirken, bu tutar ödemeniz gereken Kurumlar/Gelir Vergisinden mahsup edilir (düşülür). Yani bu bir kayıp değil, peşin ödenmiş vergidir.
Faiz Gelirinin Muhasebe Kaydı (Örnek)
Bir banka hesabınızda $10.000$ TL faiz geliri oluştuğunu varsayalım. Banka bu gelirin $1.000$ TL’sini Stopaj (vergi kesintisi) olarak kesti ve hesabınıza $9.000$ TL yatırdı.
Şirketlerin banka faiz gelirleri, bankacılık işlemi sayıldığı için KDV’den istisnadır ancak Kurumlar/Gelir Vergisi’ne tabidir. Bankanın kestiği stopaj, peşin ödenmiş vergi olarak yıl sonunda ana vergiden düşülür. Bu istisna gelirler, şirketin diğer faaliyetleriyle birleştiğinde Kısmi Vergi İndirimiriskini doğurabilir.
| Hesap Kodu | Hesap Adı | Borç | Alacak |
| 102 | Bankalar Hesabı | $9.000$ | |
| 193 | Peşin Ödenen Vergi ve Fonlar | $1.000$ | |
| 642 | Faiz Gelirleri | $10.000$ |
Açıklama: Faiz gelirinin tahakkuku ve stopaj kesintisinin kaydı. Bu gelir KDV’den istisna olduğu için 391 veya 191 hesabı kullanılmaz.
KDV Beyannamesi ve İndirim İlişkisi: Hesaplama Karmaşası
Faiz gelirinin KDV’den istisna olması, özellikle şirket KDV iadesi talep ederken veya indirilecek KDV tutarı yüksekken dolaylı bir sorun yaratabilir:
-
Faiz geliri, KDV’ye tabi olmayan (istisna) bir gelir olduğu için, şirketinizin toplam ticari faaliyet cirosunun içinde yer alır.
-
Şirket, hem KDV’li (e-ticaret satışları gibi) hem de KDV’siz (banka faiz geliri gibi) işlemler yaptığında, Kısmi Vergi İndirimi (GVK Madde 30) uygulamak zorunda kalabilir. Bu durum, şirketinizin ödediği KDV’lerin (191 İndirilecek KDV) tamamını indirememesi anlamına gelir.
Serbest Bölgeler ve Finansal İstisnalar:
Eğer şirketiniz serbest bölgelerde faaliyet gösteriyorsa veya e-ticaret muhasebesi işlemlerini serbest bölgelerden yönetiyorsa, faiz gelirlerinin vergilendirilmesi ve KDV istisnaları çok daha karmaşık hale gelebilir. Serbest bölge faaliyetlerinden elde edilen gelirlerin Kurumlar Vergisi istisnası kapsamına girip girmediği, faiz geliri için önemlidir. Serbest bölgelerdeki vergi muafiyetleri ve banka işlemlerinin özel durumlarını derinlemesine anlamak için Serbest Bölge E-Ticaret Vergisi içeriğimizi okumalısınız. Ankara muhasebeci desteği almadan bu hesaplamaları yapmak ciddi riskler doğurabilir.
Sıkça Sorulan Sorular
Bankaların Yaptığı Stopaj Kesintisi İade Edilir mi?
Stopaj kesintisi, iade edilmekten ziyade, o yıl ödemeniz gereken Kurumlar (veya Gelir) Vergisinden mahsup edilir (düşülür). Eğer mahsup edilecek kadar vergi borcunuz oluşmazsa, kalan tutar size iade edilebilir veya sonraki dönemlere devredilebilir.
Şahıs İşletmeleri İçin Faiz Gelirinde KDV Durumu Farklı mı?
Hayır, bankacılık ve sigortacılık işlemleri KDV istisnası, mükellefin şahıs veya kurum olmasına bakılmaksızın aynıdır. Bankadan elde edilen faiz geliri KDV’ye tabi değildir.
Repo Gelirlerinde KDV Durumu Nedir?
Repo işlemleri de özünde bankacılık faaliyeti kapsamında değerlendirilir. Dolayısıyla, repo işlemlerinden elde edilen gelirler de tıpkı mevduat faizleri gibi KDV’den istisnadır ve aynı muhasebe kayıt yöntemleriyle takip edilir.
KDV Beyannamesinde Faiz Gelirini Hangi Kısma Yazmalıyım?
KDV Kanunu Madde 17/4-g istisnası tam istisna mahiyetinde değildir ve genellikle KDV Beyannamesi’nin “Diğer İşlemler” tablosunda yer alan “KDV Kanununun 17/4-g maddesi uyarınca Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi (BSMV) kapsamındaki işlemler” satırında beyan edilir. Bu, indirim kısıtlaması hesaplamaları için kritik öneme sahiptir.
