Şirket kurdunuz, vergi levhanızı astınız ve satış yapmaya hazırsınız. Ancak ticaretin doğası gereği bazen karşınıza öyle fırsatlar çıkar ki, ürünü alacağınız kişinin vergi mükellefiyeti yoktur. Yani size fatura kesemez.
Mesela bir sahaf dükkanınız var ve bir öğrenciden eski kitaplar alacaksınız. Ya da ankara e-ticaret muhasebe süreçlerini yönettiğimiz bir müşterimizsiniz ve “Letgo” veya “Dolap” üzerinden bulduğunuz harika bir vintage ürünü mağazanızda satmak istiyorsunuz. Peki, faturası olmayan bir malı şirketinize nasıl “gider” veya “stok” olarak kaydedeceksiniz? İşte bu noktada devreye muhasebenin sihirli değneği “Gider Pusulası” giriyor. Eğer bu süreci doğru yönetmezseniz, sattığınız ürünün maliyetini ispatlayamaz ve tamamı kârmış gibi fahiş vergiler ödemek zorunda kalırsınız.
Gider Pusulası Can Simididir
Vergi Usul Kanunu’na göre, vergi mükellefi olmayan kişilerden (yani sokaktaki vatandaştan, ev hanımından, öğrenciden) alınan mal veya hizmetleri belgelendirmek için düzenlenen evraka Gider Pusulası denir.
Bu belge, hüküm olarak fatura yerine geçer. Yani siz Ankara şirket kuruluşu işlemlerinizi tamamladıktan sonra, komşunuz Ahmet Bey’den dükkanınız için ikinci el bir ofis mobilyası aldığınızda, ona fatura soramazsınız. Bunun yerine siz ona bir “Gider Pusulası” düzenler ve imzalatırsınız. Böylece o mobilya resmen şirketinizin demirbaşı olur ve parasını kasadan yasal olarak çıkabilirsiniz.
Stopaj Vergisine Dikkat Edin
“Oh ne güzel, faturasız her şeyi alırım” demeden önce durup düşünmeniz gereken bir maliyet var: Stopaj (Gelir Vergisi Kesintisi). Devlet diyor ki: “Karşı taraf vergi mükellefi değil, vergisini ödeyemez. O zaman sen ona ödeme yaparken vergiyi kaynağından kes ve benim adıma öde.”
Bu oranlar alacağınız şeye göre değişir. Ankara muhasebe ofisimizde en çok karşılaştığımız soru şudur: “Cebimden ne kadar fazla para çıkacak?”
-
Hurda Mal Alımları: Stopaj oranı %2’dir.
-
Diğer Mal Alımları (Kitap, Kıyafet, Mobilya vb.): Burada çok kritik bir detay var. Eğer aldığınız ürün “esnaf muaflığı” olmayan sıradan bir vatandaştan alınıyorsa stopaj yoktur (0%). Ancak esnaf muaflığı olan birinden alıyorsanız oran değişebilir.
-
Hizmet Alımları: Eğer birine fatura karşılığı olmadan iş yaptırıyorsanız (Hamaliye, temizlik vb.) stopaj oranı %10 veya %20 olabilir.
Vergi Muafiyeti Olanlardan Alım Yapmak
İşin en tatlı kısmı burası. Eğer ürün aldığınız kişi evinde üretim yapan bir ev hanımıysa ve vergi dairesinden aldığı bir muafiyet belgesi varsa, işler sizin lehinize döner. Bu kişilerden yapacağınız alımlarda stopaj ödemezsiniz veya çok düşük oranlar ödersiniz.
Bu konunun detayları, özellikle evden üretim yapanlar için hayati önem taşır. Eğer tedarikçileriniz bu kapsama giriyorsa, onları mutlaka Evden E-Ticaret Vergi Muafiyeti yazımızı okumaya yönlendirin. Bu sayede hem onlar vergiden muaf olur hem de siz stopaj yükünden kurtularak maliyetinizi düşürürsünüz.
İkinci El Üründe KDV Kaybı
E-ticaret muhasebesi tutan firmalar için en büyük dezavantaj KDV’dir. Vatandaştan gider pusulası ile ürün aldığınızda, karşı taraf size KDV kesemez. Dolayısıyla “İndirilecek KDV”niz olmaz.
Örnekle açıklayalım:
1.000 TL’ye bir vatandaştan ikinci el telefon aldınız. Gider pusulası kestiniz. KDV ödemediniz.
Bu telefonu 1.500 TL + KDV’ye sattınız.
Satarken hesaplanan KDV’nin tamamını devlete ödersiniz çünkü alışta KDV ödemediğiniz için düşecek bir tutarınız yoktur. Bu yüzden ikinci el veya faturasız mal alım satımı yaparken kâr marjınızı KDV yükünü hesaplayarak belirlemelisiniz.
Ödemeyi Bankadan Yapmak Şart Mı?
Bir önceki yazılarımızda bahsettiğimiz 7.000 TL sınırı burada da geçerlidir. Gider pusulası düzenlediğiniz tutar 7.000 TL’yi aşıyorsa, ödemeyi mutlaka ve mutlaka satıcının banka hesabına (IBAN’ına) yapmalısınız. Açıklama kısmına da “Gider pusulası bedeli” yazmayı unutmayın.
Türkiye’den yurt dışına sunduğunuz yazılım, tasarım veya danışmanlık hizmetleri için fatura kestiğinizde %20 KDV ödemek zorunda değilsiniz. Aksine, bu hizmeti üretirken ofis, donanım veya genel giderler için ödediğiniz KDV’leri “Hizmet İhracatı İstisnası” kapsamında devletten nakit olarak geri alabilirsiniz. Bu avantajdan yararlanmak için faturanın yurt dışındaki müşteriye kesilmesi, hizmetten yurt dışında faydalanılması ve bedelin döviz olarak ülkeye getirilmesi şarttır.
Aksi takdirde, hem malı alana (size) hem de satana ceza kesilir. Ankara muhasebeci arayışında olan mükevellerime hep şunu söylerim: Belge tek başına yetmez, para hareketinin de o belgeyle uyumlu olması gerekir.
Sıkça Sorulan Sorular (S.S.S)
Gider pusulasını kim basar?
Gider pusulasını noterden tasdik ettirebilir veya anlaşmalı matbaalarda bastırabilirsiniz. Eğer e-fatura/e-arşiv kullanıcısıysanız, “e-Gider Pusulası” olarak dijital ortamda düzenlemeniz zorunludur.
Letgo’dan aldığım ürünü gider yazabilir miyim?
Evet, yazabilirsiniz. Satıcıyla buluştuğunuzda ona T.C. Kimlik Numarası, Ad-Soyad ve Adres bilgilerini içeren gider pusulasını imzalatmanız şartıyla bu ürünü stoklarınıza dahil edebilirsiniz.
Arkadaşımın arabasını şirketime alabilir miyim?
Evet. Noter satış senedi, araç alımlarında fatura yerine geçer. Ayrıca gider pusulası düzenlemenize gerek yoktur. Ancak KDV indirim konusu yapılamaz, maliyete eklenir.
Gider pusulasında stopajı kim öder?
Stopajı, gider pusulasını düzenleyen (yani malı alan şirket) öder. Satıcıya anlaştığınız net parayı verirsiniz, üzerine hesaplanan vergiyi siz devlete yatırırsınız.
Şirket kuruluşundan önceki stoklarımı nasıl kaydederim?
Şirketi kurmadan önce elinizde birikmiş mallar varsa, bunları şirkete “Ayni Sermaye” olarak koyabilir veya kendinizden şirkete gider pusulası düzenleyerek (stopajsız) stoklara dahil edebilirsiniz. Bu ince bir konudur, mutlaka mali müşavirinize danışın.
